Türkiye, 2 Nisan Salı gününe kitlesel bir tüketim boykotu çağrısıyla giriyor. Üniversite öğrencilerinin sosyal medyada başlattığı ve kısa sürede geniş kesimlerden destek gören “tüketim yapmama” eylemi, siyasi ve ekonomik tartışmaların merkezine oturdu.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, 1 Nisan akşamı yaptığı açıklamada, “Öğrencilere, annelere, babalara yapılan bu zulme karşı gençlerin başlattığı tüketim boykotunu gönülden destekliyorum” diyerek çağrıya açık destek verdi. Bu ifadeler, iktidar kanadında sert tepkilere neden oldu.

Nereden çıktı?

Tüketim boykotu fikri, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından CHP lideri Özgür Özel’in 22 Mart’ta yaptığı konuşmayla kamuoyuna yansıdı. Özel, bazı medya kuruluşlarının protestoları görmezden geldiğini belirterek, “Tüketimden gelen gücünüzü kullanın” çağrısında bulundu. Bu açıklamadan kısa süre sonra bazı markaların da yer aldığı boykot listeleri sosyal medyada dolaşıma girdi.

Boykot için açılan “boykotyap.com” sitesi kısa sürede erişime engellendi, ardından aynı amaçla “boykotyap.net” adıyla yeni bir platform oluşturuldu.

Hangi etkileri olabilir?

BBC Türkçe’ye konuşan Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, bu tür bir boykotun kısa vadede sembolik bir etki yaratacağını, ancak uzun süreli ve belirli hedefleri olmayan eylemlerin ekonomik sistem üzerinde kalıcı değişim yaratmasının zor olduğunu belirtti. Türkiye’de günlük toplam tüketim harcamasının 65 milyar TL civarında olduğu tahmin ediliyor.

Boykotun özellikle personel ve kira maliyeti yüksek olan zincir işletmeleri etkileyebileceği belirtiliyor. Öte yandan bazı kullanıcılar 2 Nisan’da özellikle alışveriş yapacaklarını duyurarak çağrıya tepki gösterdi.

Soruşturma başlatıldı

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, boykot çağrısı yapanlar hakkında “nefret” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçlamalarıyla soruşturma başlattı. Savcılıktan yapılan açıklamada, sosyal medya üzerinden yürütülen boykot çağrılarının ayrıştırıcı nitelikte olduğu savunuldu.

Hükümet ve iş dünyasından tepki

Hükümet kanadından boykota karşı sert açıklamalar geldi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Toplumsal huzuru hedef alan bir muhalefet kaybetmeye mahkumdur” dedi. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, çağrıyı “ticaret hayatını sabote etmeye yönelik” bir girişim olarak nitelendirdi. Ticaret Bakanı Ömer Bolat ise boykot nedeniyle zarar gören işletmelerin hukuki yollara başvurabileceğini söyledi.

Sanayi, tarım ve ulaştırma bakanları da sosyal medya üzerinden yaptıkları paylaşımlarda çağrının “milli ekonomiye zarar verdiğini” dile getirdi.

İş dünyasının önde gelen kurumları da boykot çağrısına karşı çıktı. TOBB, TESK, MÜSİAD ve İstanbul Ticaret Odası gibi kuruluşlar, “üreten ve istihdam sağlayan şirketlerin hedef alınamayacağını” belirten açıklamalar yaptı.

2 Nisan’da nasıl bir katılım olacağı ve boykotun günlük yaşamda ne ölçüde hissedileceği merakla bekleniyor.