Birleşik Krallık, uzun süredir devam eden müzakerelerin ardından Chagos Adaları üzerindeki egemenliğini Mauritius’a devretme kararı aldı. Bu karar, iki ülke arasındaki tarihi anlaşmazlıkların çözümü adına atılan önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Chagos Adaları’nın en büyük atolu olan Diego Garcia, ABD’nin deniz kuvvetleri ve uzun menzilli bombardıman uçakları için kritik öneme sahip bir askeri üs olarak kullanılmaya devam edecek. İngiltere ve ABD’nin Diego Garcia üssü üzerindeki kontrolünün devam etmesi, bölgedeki Batı ülkeleri, Hindistan ve Çin arasındaki jeopolitik rekabetin arttığı bir dönemde bu anlaşmanın önünü açtı. Mercan adası ya da atol; ortasında lagün adı verilen bir göl bulunan, kısmen veya tamamen lagünü çevreleyen adacıklara denir.

Tarihi Anlaşma

Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer ve Mauritius Başbakanı Pravind Jugnauth tarafından yapılan ortak açıklamada, bu kararın her iki ülke arasındaki ilişkilerde önemli bir dönüm noktası olduğu vurgulandı. Açıklamada, “Bu, ilişkilerimizde tarihi bir an ve anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesine olan bağlılığımızın bir göstergesidir” ifadesi kullanıldı.

Taraflar, Diego Garcia’daki mevcut askeri üssün uzun vadede güvenli ve etkili bir şekilde işletilmesi konusundaki taahhütlerini de dile getirdiler.

Chagossian Halkı ve Geçmişin Yanlışları

Anlaşma kapsamında, Chagos Adaları halkının refahını desteklemek ve geçmişte yapılan hataları telafi etmek amacıyla çeşitli maddeler yer alıyor. Mauritius hükümeti, Chagossian halkının Diego Garcia dışındaki adalara yeniden yerleşimine izin vermeyi planlıyor.

Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Lammy, anlaşmanın bir sonucu olarak “potansiyel yasadışı göç yollarının kapanacağını” belirtti. Ancak adada tutulmakta olan Sri Lankalı Tamil göçmenlerin akıbeti konusunda net bir açıklama yapılmadı.

Uluslararası Tepkiler ve Chagos Adalıları

ABD Başkanı Joe Biden, anlaşmayı memnuniyetle karşılarken, bu tarihi adımın diplomasi ve işbirliği yoluyla uzun süredir devam eden sorunların barışçıl bir şekilde çözülebileceğini gösterdiğini belirtti. Öte yandan, Chagos halkı bu anlaşma konusunda farklı görüşlere sahip. Bazıları adalarına geri dönmeyi arzularken, diğerleri anlaşmanın kendileriyle yeterince istişare edilmeden yapıldığını iddia ediyor.

İngiltere’nin Chagos Adaları üzerindeki egemenlik iddiası, Birleşmiş Milletler başta olmak üzere birçok uluslararası kuruluş tarafından uzun süredir eleştiriliyordu. Mauritius, 1968’de bağımsızlık kazanırken, Chagos Adaları’nın İngiltere tarafından zorla alındığını ve bu durumun yasadışı olduğunu savunmuştu. Anlaşma, İngiltere’nin, bir zamanlar dünya genelinde sahip olduğu kolonilerden geriye kalan son toprak parçalarından birini de devredeceği anlamına geliyor.