WWF’in 2024 Yaşayan Gezegen Raporu’na göre, son 50 yılda izlenen deniz canlılarının popülasyonlarında ortalama %56 oranında düşüş yaşandı. Bilim insanlarına göre bu çarpıcı gerileme, iklim krizi ve insan etkisinin deniz ekosistemleri üzerindeki baskısını net biçimde ortaya koyuyor.

Bu kapsamda bireylerin katkısını da önemseyen Deniz Yaşamını Koruma Derneği (DYKD) ve Anadolu Efes iş birliğiyle 2022 yılında başlatılan “Denize +1 Nefes” projesi, dördüncü fazına ulaştı. Bu yeni aşamada kamuoyuyla paylaşılan Mavi Atlas uygulaması, Türkiye’nin ilk dijital su altı biyoçeşitlilik haritası olma özelliğini taşıyor.

Vatandaş katkısıyla dijital biyoçeşitlilik haritası

DYKD’nin geliştirdiği ve Anadolu Efes’in desteklediği Mavi Atlas, sadece profesyonel dalgıçlara değil, tüm vatandaşlara açık olacak. Uygulama sayesinde kullanıcılar, deniz canlılarına dair gözlemlerini konum ve görseller eşliğinde sisteme kaydedebilecek. Sahadan toplanan bu veriler uzmanlarca incelenerek dijital ekosisteme dâhil edilecek.

Uygulama yalnızca veri toplamakla kalmıyor; kullanıcılar, deniz canlıları hakkında bilgi edinerek farkındalıklarını artırabiliyor. Böylece Mavi Atlas, deniz yaşamını belgeleyen bir araç olmanın ötesine geçip, doğayla kurulan ilişkiyi güçlendiren bir farkındalık platformuna dönüşüyor.

“Denizle bağ kurmanın kolektif yolu”

Anadolu Efes Bira Grubu Başkanı ve CEO’su Onur Altürk, projeye ilişkin açıklamasında şunları söyledi: “Biyoçeşitlilik kaybı, önümüzdeki on yılın en büyük küresel risklerinden biri. 2022’de DYKD ile başlattığımız Denize +1 Nefes projesiyle Marmara’daki mercanlara yeniden hayat vermek üzere yola çıktık. Bu yıl da Mavi Atlas’a destek vererek su altı yaşamının dijital haritasına katkı sunuyoruz. Bu, doğayla ilişkimizi yeniden tanımlamak için kolektif bir çağrıdır.”

DYKD Başkanı Volkan Narcı ise Mavi Atlas’ın temel amacının, deniz canlılarının dijital ortamda belgelenmesi ve korunması gereken alanların görünür kılınması olduğunu belirtti. Narcı, sadece Akdeniz’de bile balık popülasyonlarının %34 azaldığını vurgulayarak, deniz yaşamını korumanın kültürel, etik ve ekonomik bir zorunluluk olduğunu ifade etti.

Kamu-STK-özel sektör iş birliği örneği

Denize +1 Nefes projesi, bugüne dek mercan nakli, su altı ses kayıtları ve izleme sistemleri gibi öncü uygulamalara imza attı. Mavi Atlas ile bu çalışmalar geniş kitlelere ulaştırılacak. Proje, Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü’nün de paydaşlığıyla, kamu-özel sektör ve sivil toplum iş birliğinin deniz ekosistemlerinin korunmasındaki önemini bir kez daha ortaya koyuyor.