İskoçya Parlamentosu’nda (Holyrood) yapılan ilk oylamada, terminal dönem hastalar için yardımlı ölümü yasallaştırmayı amaçlayan tasarı onay aldı. Tasarı, Liberal Demokrat Parti milletvekili Liam McArthur tarafından sunuldu.

BBC Scotland’ın haberine göre, Holyrood’da daha önce iki kez gündeme gelen benzer yasa teklifleri ilk oylamada başarısız olmuştu. McArthur, bu kez alınan sonucun ardından “mutlu ve rahatlamış” hissettiğini ancak sürecin henüz tamamlanmadığını söyledi.

Tasarıya Duygusal Destek ve Kişisel Tanıklıklar

Oylama öncesinde yapılan tartışmalarda milletvekilleri, hem destek hem de karşıt görüşlerini kişisel deneyimlere dayanarak ifade etti. Tasarıya destek veren İskoç Ulusal Partisi (SNP) milletvekili Elena Whitham, 2014’te terminal kanser teşhisi konduktan sadece beş hafta sonra yaşamını yitiren annesinin acı dolu sürecini anlattı. Whitham, annesinin yaşamına son vermek için açlık grevine gittiğini belirterek, “Annem, daha merhametli bir ölümü planlayabilmeyi hak ediyordu,” dedi.

Tasarı, İskoç Muhafazakâr Parti lideri Russell Findlay, Liberal Demokrat lider Alex Cole-Hamilton ve İskoç Yeşiller eş liderleri Patrick Harvie ile Lorna Slater tarafından da desteklendi.

Hükûmet Tarafsız, Muhalefet Kaygılı

İskoçya hükûmeti, konuya resmi olarak tarafsız yaklaşsa da Sağlık Bakanı Neil Gray oylamada çekimser kaldı. Başbakan John Swinney ve Yardımcısı Kate Forbes ile İskoç İşçi Partisi lideri Anas Sarwar ise tasarıya karşı olduklarını açıkladı.

Oylama sonucunu “saygılı ve ölçülü bir tartışmanın ürünü” olarak tanımlayan Swinney, yasa tasarısının sonraki aşamalarda daha ayrıntılı şekilde inceleneceğini ifade etti.

Engelli Bireylerden Gelen Eleştiriler

Tasarıya yönelik en güçlü eleştirilerden biri, İşçi Partisi MSP’si Pam Duncan-Glancy’den geldi. Holyrood’a tekerlekli sandalye kullanan milletvekili olan Duncan-Glancy, BBC’ye yaptığı açıklamada sonuçtan “kalbinin kırıldığını” söyledi.

Parlamentoda yaptığı konuşmada, “Yardımlı ölümü yasallaştırmanın engelli bireyler için ciddi riskler taşıdığını” vurgulayan Duncan-Glancy, tasarının yaşamdan çok ölüme erişimi kolaylaştırabileceğinden endişe duyduğunu belirtti.

Tasarıdaki Kriterler ve Gelecek Aşamalar

McArthur, tasarının katı uygunluk kriterleri içerdiğini ve “kaygan zemin” eleştirilerine karşı güvence sunduğunu savundu. Engelli bireylerin haklarının gözetildiğini ifade eden McArthur, “Ölmekte olan İskoçlara daha fazla tercih hakkı tanımamak, engelli bireylerin yaşamını iyileştirmez,” dedi.

Westminster’da devam eden benzer bir yasa teklifinde, terminal hastalığın altı ay içinde ölüme yol açması şartı aranırken; İskoçya’daki tasarıda bu tür bir zaman kısıtlaması bulunmuyor. Bunun yerine, “ileri ve ilerleyici bir hastalık sonucu erken ölüm beklenmesi” kriteri yer alıyor.

Tasarı ikinci aşamada detaylı olarak değerlendirilecek ve değişiklik önerileri sunulabilecek. Nihai oylama ise üçüncü aşamada yapılacak.

Tepkiler ve Gelecek Süreç

Humanist Society CEO’su Fraser Sutherland, oylamayı “yaşamın sonuna dair daha fazla tercih ve merhamet adına büyük bir adım” olarak nitelendirdi. Dignity in Dying Scotland direktörü Ally Thomson da oylamayı “merhamet adına bir dönüm noktası” olarak değerlendirdi.

İskoçya Parlamentosu, 2015 yılında benzer bir yasa teklifini 82’ye karşı 36 oyla reddetmişti. O tasarı, 2014’te Parkinson hastalığına yenik düşen bağımsız MSP Margo MacDonald tarafından hazırlanmıştı. Bu kez, yasanın çıkma ihtimali daha yüksek görünse de kamuoyundaki tartışmaların süreceği ve tasarının son hâlinin önemli değişiklikler içerebileceği öngörülüyor.