İngiltere'de İşçi Partisi'nden hükümete "Biden'ın planını destekle" çağrısı

İngiltere’de muhalefetteki İşçi Partisi, hükümeti ABD’nin kurumsal kârlar üzerinden küresel asgari kurumlar vergisi önerisini desteklemeye çağırdı.

İşçi Partisi yetkilileri, Maliye Bakanı Rishi Sunak’a ve Dışişleri Bakanı Dominic Raab’a gönderdikleri mektupta, ABD’nin en az yüzde 15’lik küresel asgari kurumlar vergisi önerisinin Avrupa’nın geri kalanında coşkulu bir şekilde karşılandığını ancak İngiltere’nin bu konuya çok yakın durmadığını belirttiler ve bu öneriyi desteklemeye çağırdılar.

This is money that should be used to support communities across Britain. Instead the Government is allowing it to leak out of towns and villages into the pockets of big global corporations. Whose side are they on?https://t.co/rRWCWSvrTt

— Lisa Nandy (@lisanandy) May 23, 2021

Mektubu yazan milletvekilleri, İngiltere’nin bu yıl G7 zirvesine ev sahipliği yapması nedeniyle planın desteklemesinin özellikle önemli olduğunu belirttiler.

Başkan Biden’dan “Amerika Yapımı Vergi Planı”

ABD Başkanı Joe Biden’ın vergileri artırmak istediği başkanlık seçimi öncesinde de biliniyordu. Ancak Biden ve yeni Hazine Bakanı Janet Yellen, kurumlar vergisinin sadece ABD’de değil tüm G-20 ülkelerinde yükselmesini önerdi. Biden’ın planında hem kamuyu desteklemek için vergiyi artırmak, hem de vergiden kaçınmak için şirketini veya yatırımını daha düşük vergi uygulayan ülkelere kaçıran şirketleri köşeye sıkıştıracak “farkı ülkelerinize ödeyeceksiniz” önerisi var.

ABD’deki başkanlık seçiminin Biden lehine sonuçlanmasının ardından ABD tekrar OECD’nin çözüm çabalarına destek vereceğini açıkladı. Hatta Başkan Biden ve hükümeti “Amerika Yapımı (Made in America)” başlığı ile bir “Vergi Planı” açıkladı. Plandaki ilkelerden biri de “küresel çapta sağlıklı bir asgari verginin kabulünü teşvik ederek, ülkelerin çok düşük kurumlar vergisi oranları uygulamaya yönelik teşviklerin azaltılması “oldu. Böylece “yüksek ticari kârlar elde eden, ancak vergi matrahı olmayan veya çok az olan çok uluslu şirketlerin defter kazançlarına %15 asgari vergi uygulanması” önerisi gündeme geldi.

Plandaki vergileme ilkeleri aşağıdaki gibi açıklandı:

Kritik yatırımların finansmanı için yeterli geliri toplamak,
Emeği ödüllendiren daha adil bir vergi sistemi inşa etmek,
Kâr kaydırmanın azaltılması ve offshore yatırımlara özgü teşviklerin elimine edilmesi,
Dünyanın her tarafında kurumlar vergisi indirimi yarışının sonlandırılması,
Tüm şirketlerin adil düzeyde vergi ödemesini zorunlu tutmak,
Rekabet edebilmek için dirençli bir ekonomi oluşturmak.

ABD bu planla gelecek 15 yılda yaklaşık 2,5 trilyon ABD doları vergi toplamayı bekliyor ve bu tutar kritik altyapı yatırımlarının finanse edilmesinde kullanılacak.

ABD önerisine İngiltere’nin tepkisi nasıl?

Independent’ın 17 Mayıs 2021 tarihli haberinde Birleşik Krallık Hazine ve Maliye Bakanı Rishi Sunak, “küresel asgari vergi yerine şirketlerce ödenen verginin nerede ödendiğine odaklanmak gerektiğini” dile getiriyor. Haberde İngiliz hükümetinin “küresel asgari vergi” yerine “reformların çokuluslu şirketlerin satış yaptıkları ve faaliyet gösterdikleri ülkelerde daha fazla vergi ödemesine odaklanmasını” istiyor. İngiliz yetkililer, “Biden’ın vergi planındaki teklifin orantısız bir şekilde ABD’ye fayda sağlayacağını ve öneri sonrasında şirketlerin ABD’de daha fazla vergi ödeyeceğini anladıklarını” açıklıyorlar.

Gazete Hazine Müsteşarlığı sözcüsünün “Birleşik Krallık, birkaç yıldır ekonominin dijitalleşmesinin yarattığı vergi sorunlarına uluslararası bir çözüm için baskı yapmakta proaktif davrandı. ABD yönetiminin bu zorluklara OECD aracılığıyla bir çözüm üretme konusundaki taahhüdün yenilenmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Ayrıca, herhangi bir anlaşmanın, dijital şirketlerin Birleşik Krallık’ta ekonomik faaliyetlerini yansıtan vergileri ödemesini sağlayacak değişiklikleri içermesi de çok önemli” açıklamalarına yer verdi.

The New York Times’ın 20 Mayıs 2021 tarihli haberinde, Fransa ve Almanya maliye bakanlarının %21’lik asgari vergi oranı desteklemek istediklerini belirtirken, İrlanda %12,5 kurumlar vergisi oranına sahip olduklarını ve %21 oranına ilişkin çekincelerini dile getiriyor.

Bu açıklamalardan ABD’nin “küresel asgari vergi oranı” önerisinin desteklendiği ancak dijital şirketlerin bu ülkelerin pazarlarından elde ettikleri hasılat üzerinden adil bir vergi alınması ile ilgili “Pillar I” konusunda çözüm beklediği anlaşılmaktadır. İngiltere’nin de dahil olduğu dijital hizmet vergisi uygulamasına başlayan ülkelere karşı Başkan Trump döneminde açılan soruşturmalar hala devam etmektedir.

Diğer taraftan ABD, “Avusturya, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Avrupa Birliği, Hindistan, Endonezya, İtalya, İspanya, Türkiye ve İngiltere” gibi ülkelerin tek taraflı “dijital hizmet vergisi” uygulamalarına karşı başlattığı soruşturmalarda bu vergileri “ayrımcı, dayanaksız ve ABD ticaretini kısıtlayıcı” bularak 2020 yılından sonra bu ilkelerden gelen mallara ek gümrük vergileri uygulamayı (Türkiye dahil) gündeme getirmiştir.

Dolayısıyla, ABD’nin asgari kurumlar vergisi önerisinin hayata geçirilmesi, OECD’nin dijital / teknoloji şirketleri vergilemesi (Pillar I) konusunda uzlaşı ile birlikte ele alınmasına büyük ölçüde bağlı olacaktır.

Tüm bu gelişmeler ışığında Covid-19 salgınının yarattığı finansal yüklere karşı “küresel asgari vergi” gelişmeleri ile artık “düşük kurumlar vergisi döneminin” sonu geliyor gibi görünüyor. Türkiye de dahil birçok ülkede kurumlar vergisi artışları başladı ve kalıcı olacak gibi görünüyor.

Global asgari kurumlar vergisi “yeni normal” olacak gibi.

“Kapitalizmi kapitalistlerden kurtarmak için serveti vergilendirin” demişti

Dünya gazetesinden Hilal Sarı’nın haberine göre Fransız ekonomist Thomas Piketty, 2014 yılında yayınladığı ve “Kapitalizmi kapitalistlerden kurtarmak için serveti vergilendirin” çağrısı yaptığı 21. Yüzyılda Sermaye adlı kitabı ile ekonomi dünyasının gündemine oturmuştu. Son yüzyılın tüm vergi kayıtları incelenerek hazırlanan ve tasarımı Marx’ın Das Kapital’ine bilerek benzetilen kitap Time dergisine de Marx 2.0 başlığıyla konu olmuştu. Piketty’ye göre özellikle ABD’de uzun yıllardır uygulanan vergi politikaları yanlış ve eşitsizliğin ana kaynağı sermaye getirisinin ekonomiden daha hızlı büyümesi.

Bloomberg HT, Vergi Gündem, Dünya Gazetesi