İngiltere Yükseköğretim Denetleme Kurumu’nun (Office for Students – OfS) yayımladığı yeni bir rapora göre, akademisyenlerin %21’i, siyasi yelpazenin her iki ucunda yer alsalar da, tartışmalı konuları derslerinde özgürce işleyemediklerini belirtiyor. Aynı zamanda açıklanan rehberde, üniversite ve yüksekokulların yasal sınırlar içinde kalan görüşlerin ifade edilmesini güvence altına almakla yükümlü oldukları vurgulanıyor.

Yeni ifade özgürlüğü yükümlülüğü Ağustos’ta yürürlüğe girecek

2023 yılında Muhafazakâr Parti hükümeti döneminde kabul edilen Yükseköğretimde İfade Özgürlüğü Yasası kapsamında, eğitim kurumlarına ifade özgürlüğünü sağlama ve teşvik etme yükümlülüğü getiriliyor. Bu yükümlülük, Ağustos 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek.

OfS tarafından yayımlanan rehberde şu ilkelere dikkat çekildi:

• Akademik personel, belirli değer yargılarını desteklemeye ya da reddetmeye zorlanmamalı.
• Protesto ve gösterilere ilişkin düzenlemeler, eylemlerin yasal olduğu sürece belirli görüşleri desteklediği gerekçesiyle kısıtlamamalı.
• Kurumlar, öğrencileri ya da çalışanları yasal ifadeler nedeniyle başkalarını şikâyet etmeye teşvik etmemeli.
• Şikâyet süreçlerinde, bir görüşün yasal olması durumunda bunun cezalandırılmaması esas alınmalı.
• Konuşmacı davet edilen etkinliklerde, görüşleri nedeniyle konuşmasının engellenmesine izin verilmemeli.

OfS ayrıca, Holokost inkârının bu koruma kapsamına girmediğini açıkça belirtti.

Akademisyenlerin üçte biri ifade özgürlüğünde kendini sınırlı hissediyor

YouGov tarafından yapılan ve 15 Mart-19 Nisan 2024 tarihleri arasında 1.234 akademisyenin katıldığı anket sonuçlarına göre, öğretim üyelerinin %21’i, “tartışmalı veya zorlayıcı konular” hakkında özgürce konuşamadığını belirtti. Katılımcıların %24’ü, bu konuları işlemenin fiziksel saldırı riski taşıdığını düşünüyor.

Özellikle etnik azınlıklara mensup akademisyenlerde bu oran %33’e kadar çıkarken, kadın akademisyenlerin de erkek meslektaşlarına göre daha fazla oto-sansür uyguladığı gözlemlendi. En çok otosansür uygulanan konular ise cinsiyet ve biyolojik cinsiyet, ardından ırk ve ırkçılık olarak öne çıktı.

Katılımcıların %28’i, görev yaptıkları süre boyunca üniversitelerinin farklı görüşlere karşı daha az hoşgörülü hale geldiğini ifade etti. Üniversitelerin %67’sinin, ifade özgürlüğünden ziyade öğrencilerin ve personelin “güvende hissetmesini” önceliklendireceği düşünülüyor.

OfS: “Üniversiteler fikirlerin tartışılabildiği alanlar olmalı”

OfS’in İfade Özgürlüğü ve Akademik Özgürlük Direktörü Arif Ahmed, “Üniversitelerin temel misyonu bilgi arayışıdır. İfade ve akademik özgürlük bunun ayrılmaz bir parçasıdır” dedi. Ahmed, öğrencilerin rahatsız edici ya da sarsıcı olabilecek görüşlerle karşılaşmalarının düşünsel gelişim açısından hayati olduğunu vurguladı.

OfS Başkanı Prof. Edward Peck de bu yıl başında parlamentoya verdiği ifadede, ifade özgürlüğünü savunmanın kurum için “hayati bir rol” olduğunu belirterek, üniversitelerin yeni fikirlerin keşfedildiği ve görüş ayrılıklarının yapıcı şekilde tartışılabildiği alanlar olması gerektiğini söyledi.