İngiltere’de halk, bugün bazı bölgelerde yerel yöneticileri belirlemek üzere sandık başına gitti. Seçim, Başbakan Keir Starmer liderliğindeki İşçi Partisi hükümeti ile Muhafazakâr Parti’nin yeni lideri Kemi Badenoch için ilk büyük siyasi sınav olarak değerlendiriliyor.

1 Mayıs Seçimleri: Kapsam ve Katılım

İngiltere genelindeki 317 yerel yönetimin yalnızca 23’ünde bugün seçim yapılıyor. Seçmenler, 1.641 belediye meclis üyesi ve altı şehirde belediye başkanını dört yıllığına belirleyecek. 

Ayrıca, Runcorn ve Helsby bölgesinde bir milletvekili seçimi de yapılıyor.Bu MP seçimi, İşçi Partili Mike Amesbury’nin bir vatandaşı yumrukladığı gerekçesiyle hüküm giyip istifa etmesi sonrası gündeme geldi. Amesbury, 26 Ekim 2024’te meydana gelen olay nedeniyle 10 hafta hapis cezası almış, cezası iki yıl ertelenmişti.

Hükümetin Yapısal Reformları Nedeniyle Sınırlı Sayıda Seçim

Yerel seçimlerin yalnızca 23 bölgede yapılmasının nedeni, İngiltere’deki farklı yerel yönetim sistemlerine ve bu sistemlerin sahip olduğu farklı seçim döngülerine dayanıyor. Bazı bölgelerde, hükümetin yerel yönetim reformları kapsamında seçimler Mayıs 2026’ya ertelendi. Bu erteleme kararı, il meclislerinden bazılarına tek seviyeli yönetim sistemine geçiş sürecinde verildi. Aralık 2024’te alınan kararla 16 il meclisi bu talepte bulunmuş, yalnızca sekizi onay alarak seçimleri erteleme hakkı kazanmıştı.

Sandıkta Kimler Oy Kullanabiliyor?

Bugünkü seçimlerde, İngiliz vatandaşlarının yanı sıra Avrupa Birliği (belirli şartlara bağlı) ve İngiliz Milletler Topluluğu vatandaşları da oy kullanabiliyor. Seçmenlerin oy kullanabilmeleri için fotoğraflı kimlik belgelerini yanlarında bulundurmaları gerekiyor. Oy verme işlemleri yerel saatle 07.00’de (TSİ 09.00) başladı ve 22.00’ye (TSİ 00.00) kadar sürecek. Sandıklar çoğunlukla okullar, kiliseler ve toplum merkezlerinde kuruldu.

Seçim sonuçlarının çoğunun cuma günü açıklanması bekleniyor 

Partiler İçin Kritik Bir Gece

İşçi Partisi için Runcorn’daki milletvekilliği seçimi, Starmer’ın liderliğinin seçmen nezdinde ilk ciddi testi olarak görülüyor. Parti, bu koltuğu Nigel Farage liderliğindeki Reform Partisi’ne kaybetmek istemiyor.

Muhafazakâr Parti ise daha büyük bir baskı altında. Bugün seçime gidilen 23 yerel otoritenin 16’sı halen Muhafazakârların kontrolünde. Ancak 2021’de bu bölgelerde %40 olan oy oranı, son anketlerde %22’ye kadar gerilemiş durumda. Reform Partisi ise %25 ile Muhafazakârların önünde seyrediyor.

Liberal Demokratlar’ın ise bu seçimlerde ikinci büyük parti konumuna yükselmesi bekleniyor. Muhafazakârların birçok belediye yönetimini kaybetmesi öngörülüyor.

Reform Partisi’nin Yükselişi ve Sistem Değişikliği Tartışmaları

Hull ve East Yorkshire ile Lincolnshire’da ilk kez belediye başkanlığı seçimleri yapılacak. Bu bölgelerde Reform Partisi’nin önemli kazanımlar elde edebileceği değerlendiriliyor. Parti, özellikle Doncaster gibi geleneksel İşçi Partisi kalelerinde tehdit oluşturuyor. Farage’ın sağlık sistemiyle ilgili radikal önerileri ve göçmenlik politikalarına dair çıkışları, İşçi Partisi’ni savunma pozisyonuna itiyor.

Yerel seçimler, 2024 genel seçimlerinde zayıflayan iki partili sistemin tamamen çöküp çökmediğini anlamak açısından da kritik önem taşıyor. Reform Partisi ve Liberal Demokratlar’ın performansı, bu değişimin kalıcı olup olmayacağını gösterecek.