Birleşik Krallık, Avrupa Birliği ile 18-30 yaş arasındaki gençlerin sınırlı süreli çalışma, eğitim veya gönüllülük gibi faaliyetlerde bulunmasını sağlayacak bir vize anlaşması konusunda müzakerelere yaklaşıyor. Bu girişim, Brexit sonrası gençler arasındaki kültürel ve akademik bağlantıları yeniden tesis etmeyi amaçlıyor.

Yeni sistemin kapsamı

Halihazırda Japonya, Güney Kore ve Uruguay dahil 12 AB dışı ülkenin gençleri, iki yıla kadar Birleşik Krallık’ta çalışma veya eğitim alma hakkına sahip. Avustralya, Kanada ve Yeni Zelanda vatandaşları ise vizelerini bir yıl daha uzatabiliyor. Bu vize türü için yıllık kotalar belirlenmiş durumda. Örneğin, Avustralya için 42.000 vize kontenjanı bulunurken, Andorra için bu sayı sadece 100.

Başvuru sahiplerinin en az 2.530 sterlin birikime sahip olması, çoğu sosyal yardımdan yararlanmaması ve yıllık Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) katkı payı ödemesi gerekiyor. Bu tutar, öğrenciler için yıllık 776 sterlin, çalışanlar içinse 1.035 sterlin olarak belirlenmiş durumda.

AB Komisyonu’nun önerisi

Avrupa Komisyonu, Nisan 2024’te yaptığı teklif ile AB vatandaşlarının dört yıla kadar geçerli vizeyle Birleşik Krallık’ta eğitim, iş, staj veya gönüllü faaliyetlerde bulunmasını önermişti. Komisyon, Birleşik Krallık’ın bazı AB ülkeleriyle bireysel anlaşmalar yapmaya çalışmasının “farklı muamele” yaratabileceği uyarısında bulunmuştu.

Komisyonun önerisinde ayrıca, AB’li başvuru sahiplerinin NHS katkı payından muaf tutulması ve Birleşik Krallık öğrencileriyle aynı üniversite ücretlerini ödemesi talep ediliyor. Brexit sonrası AB vatandaşları, artık yerel öğrencilerden daha yüksek ücretlerle eğitim alıyor.

Hükümetin çekinceleri

İçişleri Bakanı Yvette Cooper’ın, bu anlaşmanın göç rakamlarını etkilememesi için vizelerin yalnızca bir yıl ile sınırlanmasını savunduğu bildiriliyor. Ayrıca başvuruların yıllık toplam kota ile sınırlandırılması da hükümetin gündeminde.

Anlaşmaya ilişkin doğrudan yorum yapmaktan kaçınan Hükümet Sözcüsü Berger, müzakerelerin sürdüğünü ifade etti.

Siyasi tartışmalar

Söz konusu anlaşma, siyasi çevrelerde farklı görüşlere yol açtı. Muhafazakâr Parti lideri Kemi Badenoch, anlaşmanın “sistemin suistimaline açık yeni bir kapı” olabileceğini ileri sürerken, Reform UK lideri Nigel Farage da bu durumun “Brexit’in ruhuna aykırı” olduğunu savundu.

Öte yandan Liberal Demokratlar ve Yeşiller Partisi, anlaşmayı güçlü şekilde destekliyor ve hükümeti Avrupa ile bir uzlaşıya varmaya çağırıyor.

Berger, yaptığı açıklamada, anlaşmanın “göçle ilgisi olmadığını” vurgulayarak, programa katılan gençlerin vizeleri sona erdiğinde ülkelerine döneceğini belirtti. Avrupa ülkeleriyle yapılan görüşmelerde ise bu girişimin “gençlik deneyimi” programı olarak adlandırılması ve göç bağlantısının önemsizleştirilmesi yönünde eğilim olduğu aktarılıyor.