Demans için kan testi denemesi daha fazla insanın bakım, destek ve yeni ilaç tedavilerine daha erken bir aşamada erişebilmesi umuluyor.

University College London ve Oxford Üniversitesi tarafından yürütülen araştırmaya yaklaşık 5.000 gönüllü katılacak.

Beş yıl sürecek projede Alzheimer hastalığı ve diğer demans türleri için kan testleri üzerinde çalışılacak.

BBC’nin haberine göre; halihazırda demans hastalarının yaklaşık üçte biri hiçbir zaman resmi bir teşhis alamıyor ve durumları hakkında endişe ve belirsizlikle baş başa kalıyor.

Sahte proteinler

Hastaların sadece yaklaşık %2’si Alzheimer için ‘altın standart’ testi, uzman bir PET beyin taraması ya da spinal lomber ponksiyon yaptırabiliyor.

Her ikisi de beyinde semptomlar ortaya çıkmadan 20 yıl kadar önce birikmeye başlayan amiloid ve tau gibi haydut proteinlerin varlığını gösterebiliyor ancak testlerin fiyatının çok yüksek olması erişilebilirliğini önlüyor.

Oxford ekibi, doktorların hastalığın erken belirtilerini tespit etmeleri için daha ucuz ve kolay bir yol olabilecek bir dizi kan testini inceleyecek.

Kan testlerinden biri, demansın en yaygın türü olan Alzheimer hastalığını teşhis etmek için kanda bu proteinlerin izlerini arayacak. Bazı testler de vasküler ve frontotemporal demans ve Lewy cisimcikli demans için potansiyel biyobelirteçleri arayacak.

Araştırmacılar ayrıca kan testlerinin bu hastalıkları çeşitli aşamalarda tespit etmeye yardımcı olup olamayacağına da bakacak.

Oxford Üniversitesi’nden Dr. Vanessa Raymont, NHS hafıza klinikleri arasından seçilen gönüllülerin alınacağı bir çalışmaya liderlik ediyor.

Dr. Raymont BBC’ye yaptığı açıklamada, çeşitli demans kan testlerinin halihazırda umut verici sonuçlar göstermesine rağmen, sınırlamaları olduğunu söyledi.

“Araştırmalar çok yaşlıları, etnik azınlıkları ve diğer tıbbi rahatsızlıkları olanları dışlama eğiliminde, bu nedenle verilerin gerçek dünyada neye benzediğini anlamamız gerekiyor, işte bu yüzden bu projeler çok önemli.” ifadelerini kullandı.

University College London (UCL) ekibi, Alzheimer hastalığı için en umut verici biyobelirteç olan ve beyindeki amiloid ve tau seviyelerini gösterebilen p-tau217’ye odaklanacak.

Deneme, kanda p-tau217 ölçümünün, erken bunama ve aynı zamanda hafif ama ilerleyici hafıza sorunları olan kişilerde Alzheimer hastalığının teşhis oranını artırıp artıramayacağını görecek.

Yeni tedavilere erişim
Denemelerde iki tedavinin erken evre Alzheimer’ın ilerlemesini yavaşlatabileceği görüldü. Doktorlar faydalarının sınırlı olduğunu ancak ilk ‘hastalık modifiye edici’ ilaçları oluşturdukları görüşünde.

Lekanemab ve donanemab adlı ilaçlar şu anda İngiltere’de ilaçları onaylayan MHRA tarafından değerlendiriliyor.

Ruhsat alsalar bile, hastalara sunulmadan önce NHS için maliyet etkinliğini değerlendiren sağlık değerlendirme organlarının onaylaması gerekecek.