Londra’nın prestijli Guildhall Konferans Merkezi’nde düzenlenen IoD (Institute of Directors) Uluslararası Ticaret Ağı Buluşması, iş dünyasından önemli isimleri bir araya getirdi. Etkinliğin ev sahipliğini üstlenen IoD Uluslararası Ticaret SIG Başkanı Andrew Lambert, katılımcıları ağırlarken, gecenin onur konuğu Alderman Profesör Emma Edhem oldu.

Uzay Ekonomisi: Yeni Ticaret ve İş Fırsatları

Profesör Edhem, uzay ekonomisinin yalnızca devletler ve büyük şirketlerle sınırlı olmadığını, küçük ve orta ölçekli işletmeler için de büyük fırsatlar sunduğunu vurguladı. Uzay sektörünün 2040 yılına kadar 1 trilyon dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşmasının beklendiğini belirten Edhem, bu alanda İngiltere, Türkiye ve Azerbaycan gibi ülkelerin stratejik ortaklıklar kurarak önemli kazanımlar elde edebileceğini ifade etti.

Uzay endüstrisinin sadece astronotlar ve roketlerden ibaret olmadığını belirten Edhem, “Bu sektör veri analitiği, sürdürülebilirlik, ileri üretim teknikleri, tarım ve enerji gibi birçok farklı alana dokunuyor” dedi. 

Türkiye ve Azerbaycan ile İşbirliği Vurgusu

Edhem konuşmasında Türkiye ve Azerbaycan’ın uzay ve havacılık sektöründe önemli adımlar attığını vurguladı. Türkiye’nin TUA (Türkiye Uzay Ajansı) aracılığıyla milli uzay programını yürüttüğünü, Azerbaycan’ın ise Azercosmos ile bölgesel bir lider konumuna geldiğini belirtti. “İngiltere, Türkiye ve Azerbaycan’ın birlikte çalışarak ticari uzay sektöründe önemli projelere imza atabileceğini düşünüyorum” diyen Edhem, ülkelerin teknoloji ve inovasyon alanında ortaklıklarının artmasının, ekonomik büyüme açısından büyük fırsatlar yaratacağını ifade etti.

Uzayda Üretim ve Yeni Teknolojiler

Edhem, özellikle uzayda üretimin (ISAM – In-Space Assembly and Manufacturing) ticari sektör için büyük fırsatlar sunduğunu belirtti. Uzay ortamında gerçekleştirilen üretim süreçlerinin, Dünya’daki geleneksel üretim tekniklerine kıyasla daha verimli ve maliyet etkin olabileceğini vurguladı.

Uzaydan sağlanan verilerin, tarımdan finans sektörüne kadar geniş bir kullanım alanına sahip olduğunu söyleyen Edhem, “Gerçek zamanlı uydu verileriyle finansal riskler daha iyi analiz edilebilir, tarımda verimlilik artırılabilir ve lojistik zinciri optimize edilebilir” dedi.

Uzay Hukuku ve Küresel Düzenlemeler

Etkinlikte, uzay sektöründe hukuki düzenlemelerin ve uluslararası işbirliğinin gerekliliği de ele alındı. Profesör Edhem, farklı ülkelerin uzay sektöründe kendi kurallarını geliştirdiğini ancak henüz ortak bir küresel düzenleme bulunmadığını belirterek, “Standartlaşma süreci, uzay ticaretinin büyümesi için hayati öneme sahip” dedi. Edhem ayrıca, Durham Üniversitesi’nde bir uzay tahkim merkezi kurulması yönündeki çalışmalara dikkat çekerek, hukuki çerçevenin oluşturulmasının uzay sektörünün geleceği için kritik olduğunu vurguladı.

Afrika’nın Rolü ve Doğal Kaynaklar

Etkinlikte, Afrika’nın uzay sektöründeki rolü de tartışıldı. Katılımcılar, kıtanın zengin doğal kaynaklarının uzay araştırmaları için kritik öneme sahip olduğunu belirtti. Profesör Edhem, uzay madenciliğinin gelecekte Dünya’daki doğal kaynak ihtiyacını azaltabileceğini ve bu alandaki çalışmaların hız kazandığını ifade etti. “Önümüzdeki yıllarda Ay’da ve asteroidlerde madencilik faaliyetleri görebiliriz. Bu, Dünya’daki madenciliği azaltarak çevresel sürdürülebilirliği destekleyebilir” dedi.

İngiltere’nin Uzay Stratejisi ve Ticari İşbirlikleri

İngiltere’nin uzay ekonomisinde lider olma hedefiyle hareket ettiğini belirten Edhem, bu alanda hem devlet destekli projeler hem de özel sektör yatırımlarının büyük önem taşıdığını vurguladı. “İngiltere, Satellite Applications Catapult ve ISAM projeleri ile girişimcilere büyük fırsatlar sunuyor. Türkiye ve Azerbaycan gibi ülkelerle kurulan işbirlikleri, bu süreci hızlandırabilir” dedi.

IoD Başkanı Andrew Lambert ise İngiltere’nin uzay sektöründe yenilikçi yaklaşımlar geliştirdiğini ve bu alandaki bilgi birikiminin, özel sektör ve uluslararası ortaklıklarla daha da güçleneceğini belirtti. “Surrey Satellite Technology gibi İngiltere merkezli şirketler, küçük uydu teknolojilerinde öncü oldu ve bugün Elon Musk’ın Starlink projesi gibi büyük projelere ilham verdi” dedi. 

IoD etkinliği, uzay sektörünün sunduğu ticari fırsatların yanı sıra uluslararası işbirliğinin gerekliliğini bir kez daha ortaya koydu. Türkiye ve Azerbaycan ile İngiltere arasındaki işbirliği potansiyelinin yüksek olduğu belirtilirken, özel sektörün bu fırsatlardan yararlanması için adımlar atılması gerektiği vurgulandı.

Birleşik Krallık’ta yirmi iki bin direktörün üyesi olduğu etkili bir iş dünyası çatı kuruluşu olan Institute of Directors (IoD) Kraliyet ailesi tarafından “Chartered Director” unvanı vermeye yetkili kılınmış tek kuruluş ve Direktörlere yönelik prestijli sertifika programları düzenliyor.

IoD Türkiye Çalışma Grubu Başkanı Dr Yıldız Tuğba Kara,

5 Şubat 2025 tarihli etkinliğin organizasyonunu üstlenen IoD Türkiye Çalışma Grubu Başkanı Dr Yıldız Tuğba Kara, Türkiye-Birleşik Krallık Serbest Ticaret Anlaşması’nın modernizasyonu müzakerelerine de katkı sağlamak üzere yeni konuları tartışmaya açmayı amaçladıklarını belirtti. Ayrıca, Türkiye Çalışma Grubu kurulması akabinde IoD-DEİK arasında imzalanan Mutabakat Zaptı çerçevesinde iki taraf arasında işbirliklerinin her geçen gün geliştiğini, 2025 Nisan ayında iki kurum ortak organizasyonunda önemli bir yuvarlak masa toplantısı düzenleneceğini duyurdu