1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe giren Yabancı Etki Kayıt Sistemi (Foreign Influence Registration Scheme – FIRS), Birleşik Krallık’ın ulusal güvenliğini güçlendirmeyi amaçlayan “Değişim Planı”nın temel taşlarından biri olarak tanıtıldı.

Gizli etkilere karşı şeffaflık hamlesi

İçişleri Bakanlığı’nın aktardığına göre, FIRS, yabancı devletlerin Birleşik Krallık’taki siyasi süreçleri etkileme girişimlerine karşı eşi benzeri görülmemiş bir denetim ve şeffaflık mekanizması getiriyor. Sistem, siyasi etki faaliyetlerinin kaydını zorunlu kılarken, İran ve Rusya gibi Birleşik Krallık’a tehdit oluşturduğu değerlendirilen ülkeler için daha sıkı önlemler içeren “gelişmiş düzey” uygulamasını devreye alıyor.

FIRS iki kademeli bir sistem olarak uygulanacak. “Siyasi kademe” kapsamında, yabancı bir gücün talimatıyla siyasi iletişim kurmak ya da milletvekilleriyle ve seçim adaylarıyla lobi faaliyetinde bulunmak gibi etki faaliyetlerinin kaydı zorunlu olacak.

“Gelişmiş kademe” ise, Birleşik Krallık’ın güvenliğine veya çıkarlarına tehdit oluşturduğu kabul edilen devletleri kapsıyor. Bu kapsamda İran ve Rusya devletlerinin tüm kurumları Parlamento kararıyla bu kategoriye alındı. Bu uygulama, bu ülkelerden kaynaklanan gizli etki faaliyetlerinin şeffaf bir şekilde izlenmesini amaçlıyor.

10 gün içinde kayıt zorunluluğu

Yeni sistem, özellikle İran Devrim Muhafızları, İran İstihbarat ve Güvenlik Bakanlığı (MOIS), Rusya’nın GRU ve Federal Güvenlik Servisi (FSB) gibi istihbarat birimlerinin talimatıyla yürütülen faaliyetleri de kapsıyor. Bu tür faaliyetler, Birleşik Krallık topraklarında başlatılmadan önce kayıt altına alınmak zorunda. Gelişmiş kademe kapsamındaki faaliyetlerin bildirimi, düzenleme yapıldıktan en geç 10 gün içinde yapılmalı. Kayıt yaptırmamak cezai yaptırımı olan bir suç olarak değerlendirilecek.

“Gizli faaliyetlere geçit yok”

Güvenlik Bakanı Dan Jarvis, yaptığı açıklamada, “Tüm ülkelerle meşru etkileşimleri memnuniyetle karşılıyoruz, ancak siyasi sistemimize yönelik gizli manipülasyonlara müsamaha göstermeyeceğiz” ifadelerini kullandı. Jarvis, sistemin demokratik değerleri korurken açık toplum ilkesinden ödün vermediğini vurguladı.

FIRS kapsamında yasal süreçte görev alan hukukçular, tanınmış haber yayıncıları, diplomatlar ve onların aileleri gibi bazı kişi ve kuruluşlara istisnalar da getirildi.

İçişleri Bakanlığı, bu yeni düzenlemeyle Birleşik Krallık’ın uluslararası düzeyde gizli yabancı etkiyi önleme çabalarının ön saflarında yer alacağını belirtti. Sistem, ulusal güvenlik politikasının bir parçası olarak ülkenin demokratik bütünlüğünü korumayı hedefliyor.