Birleşik Krallık’ta hükümet, çevresel zararları azaltmak ve gençler arasında elektronik sigara kullanımını düşürmek amacıyla tek kullanımlık elektronik sigaraların satışını yasaklıyor.

Yeni düzenlemeler neleri kapsıyor?

 1 Haziran 2025 itibarıyla İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’daki işletmelerin, çevrim içi ya da fiziksel mağazalardan tek kullanımlık elektronik sigara satışı ve temini yasaklanacak. Yasaya uymayan perakendeciler 200 sterlinden başlayan para cezalarıyla karşı karşıya kalacak; tekrar eden ihlallerde iki yıla kadar hapis cezası söz konusu olabilecek.

Yeni düzenlemeye göre yalnızca yeniden doldurulabilir, şarj edilebilir ve değiştirilebilir parçalara sahip cihazlar yasal kabul edilecek. 1 Haziran sonrasında bireylerin tek kullanımlık elektronik sigaralara sahip olması ise yasa dışı sayılmayacak. Satıcıların iade edilen ürünleri çevreye zarar vermeden imha etme sorumluluğu devam edecek.

Vergi ve reklam kısıtlamaları yolda

1 Ekim 2026’da yürürlüğe girecek olan yeni bir düzenlemeyle, elektronik sigara likitlerine 10 ml başına 2,20 sterlin tutarında özel vergi uygulanacak. Aynı tarihte sigara üzerindeki vergiler de artırılarak, sigara içenlerin elektronik sigaraya geçmesini teşvik etmek hedeflenecek.

Parlamentoda görüşülmekte olan Tütün ve Elektronik Sigara Yasa Tasarısı ise elektronik sigaralarda reklam ve sponsorluk faaliyetlerini yasaklayacak. Ayrıca ürünlerin aromaları, ambalajları ve mağaza içi sunumları konusunda ciddi kısıtlamalar getirilmesi planlanıyor.

Yasa dışı ürünlere sıkı denetim

2022 ile 2024 yılları arasında yalnızca İngiltere’de altı milyondan fazla yasa dışı elektronik sigara ürünü Ticaret Standartları ekipleri tarafından ele geçirildi. Bu ürünlerin, çoğunlukla zararlı kimyasallar veya uyuşturucular içerdiği belirtiliyor.

Çevreye verdiği zararlar nedeniyle yasaklandı

İngiltere Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanlığı’na (Defra) göre, 2023 yılında her hafta yaklaşık beş milyon tek kullanımlık elektronik sigara çöpe atıldı. Bu cihazlarda yer alan lityum iyon piller ve devre kartları, doğru şekilde imha edilmezse kobalt ve bakır gibi zehirli maddeler doğaya karışabiliyor.

Yerel Yönetimler Birliği (LGA) ise bu ürünlerin atık toplama sürecinde yangın riskine yol açtığını ve çöp kamyonlarında ciddi hasarlara neden olduğunu belirtti. Cihazların küçük ve karmaşık yapısı, geri dönüşümlerini zorlaştırıyor. Şu anda Birleşik Krallık genelinde bu ürünlerin geniş çaplı bir geri dönüşüm sistemi bulunmuyor.

Gençler arasında kullanım artışı endişe yaratıyor

Sağlık alanında faaliyet gösteren Action on Smoking and Health (ASH) tarafından 2024 yılında yapılan bir araştırmaya göre, 11-17 yaş arası yaklaşık 980 bin çocuk elektronik sigarayı denediğini belirtirken, 390 bini düzenli olarak kullandığını ifade etti. Bu oran, 2020’de %4 iken 2023’te %8’e çıkmış, 2024’te ise %7’ye gerilemiş durumda.

16 yaş üzeri tüm yaş gruplarında elektronik sigara kullanımı artıyor. 2023 verilerine göre yaklaşık 5,1 milyon kişi elektronik sigara ya da benzer cihazlar kullanıyor. En yüksek kullanım oranı ise %16 ile 16-24 yaş grubunda görülüyor.

Sağlık etkileri hâlâ araştırılıyor

Elektronik sigaralar, tütün, katran ve çok sayıda kanserojen madde içeren geleneksel sigaralara kıyasla daha az zararlı olsa da, sağlık uzmanları bu ürünlerin tamamen zararsız olmadığı konusunda uyarıyor.