İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, İngiltere Parlamentosunda yaptığı konuşmada, ülkesinin İsrail’e sağladığı silah ihracat lisanslarının bazılarını askıya alacağını duyurdu.

Lammy, İngiltere’nin silah ihracat lisanslarının “uluslararası insancıl hukukun ciddi şekilde ihlal edilmesi veya ihlal edilmesinin kolaylaştırılması için kullanılabileceğine dair açık risk” bulunduğunu tespit eden incelemenin ardından bu kararın alındığını söyledi.

Bakan Lammy, 350 lisansın yaklaşık 30’unun askıya alınacağını belirterek, “Bunun gibi bir çatışma karşısında İngiltere’nin ihracat lisanslarını gözden geçirmek bu hükümetin yasal görevidir. Bu genel bir yasak ya da silah ambargosu değil.” dedi.

İsrail’in uluslararası insancıl hukuku ihlal edip etmediği konusunda hakemlik yapmadıklarını ve yapamayacaklarını vurgulayan Lammy, “Bu ileriye dönük bir değerlendirmedir, masumiyet ya da suçluluk tespiti değildir. Yetkili mahkemeler tarafından gelecekte yapılacak herhangi bir tespite halel getirmez.” diye konuştu.

Dışişleri Bakanı David Lammy, bu kararın İngiltere’nin İsrail’in güvenliğini destekleme politikasını değiştirmediğini, ancak belirli silahların bu çatışmada kullanılmasının ciddi ihlallere neden olabileceği endişesiyle alındığını belirtti. Ayrıca, askıya alınan lisansların, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) tarafından Gazze’deki çatışmalarda kullanılan bazı savaş uçakları, helikopterler, insansız hava araçları ve kara hedefleme sistemlerine ait önemli bileşenleri içerdiği açıklandı.

Foreign Secretary @DavidLammy gives an update on arms export licences to Israel, following the completion of the government’s review. pic.twitter.com/oF9QUiqZgV

— Foreign, Commonwealth & Development Office (@FCDOGovUK) September 2, 2024

Yapılan açıklamada “Bu karar, İngiltere’nin uluslararası hukuki yükümlülüklerini yerine getirme sorumluluğu doğrultusunda alınmış olup, F-35 savaş uçağı programı gibi uluslararası güvenlik açısından kritik projeleri etkilemeyecek. Aynı zamanda, bu askıya alma kararı, Gazze’deki çatışmalarda kullanılmayan eğitim uçakları veya diğer denizcilik ekipmanları gibi askeri olmayan diğer ihracat lisanslarını kapsamıyor.” denildi.

İsrail’in Gazze’ye yönelik 7 Ekim 2023’ten bu yana süregelen aralıksız saldırılarına ve savaş suçları işlediği uyarılarına rağmen İngiltere’nin bu ülkeye silah satan şirketlere verdiği ihracat lisanslarını sonlandırmaması hem halkın hem de uluslararası toplumun tepkisine neden olmuştu.

Londra’da İsrail Protestosu

Ülkedeki insan hakları örgütleri ve bağımsız kuruluşlar, Gazze’de uluslararası insancıl hukuku ihlal eden İsrail’e silah satışını durdurmadığı gerekçesiyle İngiltere’yi “İsrail’in savaş suçlarına ortak olmakla” eleştiriyor.

İngiltere İş ve Ticaret Bakanlığının açıkladığı verilere göre, 7 Ekim 2023’ten bu yana ülkeden İsrail’e silah, askeri teçhizat ve diğer kontrollü ürünlerin satışı için 100’den fazla ihracat lisansına onay verildi. Mayıs itibarıyla “varış noktasının İsrail olduğu belirtilen” mevcut silah ve askeri teçhizat ihraç lisanslarının sayısı 345 oldu.

İngiltere’nin bazı silahların satışını askıya alma kararı İsrail’i “hayal kırıklığına” uğrattı

İsrail yönetimi, İngiltere’nin ülkeye bazı silahların satışını askıya alma kararından “hayal kırıklığı” duyduğunu bildirdi.

İsrail Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Londra yönetiminin İsrail’e sağlanan 350 silah ihracat lisansının yaklaşık 30’unu askıya alma kararına ilişkin değerlendirmeler yer aldı.

Açıklamaya göre, Bakan Yisrael Katz, İsrail’in karardan dolayı “hayal kırıklığına uğradığını”, İngiltere’nin bu adımının “Hamas’a ve İran’daki destekçilerine çok sorunlu bir mesaj gönderdiğini” savundu.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ise X hesabından yaptığı paylaşımda, İngiltere hükümetinin İsrail’e yönelik silah ihracat lisanslarına getirdiği kısıtlamalardan “büyük üzüntü” duyduğunu belirterek, kararın İsrail’in “7 farklı cephede savaştığı” döneme denk geldiğini öne sürdü.

Olaylar nasıl başladı?

Hamas militanlarının 7 Ekim’de İsrail sınırını aşarak düzenlediği saldırıda çoğu sivil olmak üzere yaklaşık 1.200 kişi hayatını kaybetti ve 250 kadar kişi rehin alındı. Bu rehinelerin yaklaşık yarısı, Kasım ayında gerçekleştirilen bir haftalık ateşkes sırasında, İsrail tarafından tutulan Filistinli mahkumlarla takas edilerek serbest bırakıldı.

Bu olayların ardından İsrail, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun derhal ateşkes ilan edilmesini öngören kararına rağmen Gazze’ye yönelik askeri operasyonlarını sürdürdü ve bu durum uluslararası arenada büyük tepkilere yol açtı. Gazze’deki sağlık yetkililerine göre, İsrail’in 7 Ekim’den bu yana düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk olmak üzere yaklaşık 40.000 Filistinli öldürüldü ve 90.000’den fazla kişi yaralandı.

Bu süreçte, Gazze’deki insani durum son derece kötüleşti; pek çok bölgede temel ihtiyaçlar olan gıda, temiz su ve ilaçlara ulaşmak hala çok zor. Güney Afrika, İsrail’i soykırım suçlamasıyla Uluslararası Adalet Divanı’na (ICJ) taşıdı. Bu davaya Türkiye, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya da müdahil oldu. Mahkeme, İsrail’in Refah kentindeki faaliyetlerini durdurmasına hükmetti. Bu kent, 6 Mayıs tarihinde işgal edilmeden önce bir milyondan fazla Filistinlinin sığındığı bir bölgeydi.