Cambridgeshire’deki ambulans ekipleri, en ölümcül felç türünü teşhis etmek için parmak delme yöntemiyle yapılan kan testlerini pilot uygulamaya aldı. İlk veriler, bu testlerin yalnızca semptomlara dayanarak yapılan teşhislere kıyasla iki kat daha etkili olabileceğini gösteriyor.

Cambridge merkezli UpFront Diagnostics şirketi tarafından geliştirilen testler, Covid-19 için kullanılan lateral akış testleri (LFT) ile benzer bir prensibe dayanıyor. Test, felç şüphesi olan bir hastada büyük damar tıkanıklığı (LVO) olup olmadığını belirlemek için tasarlandı. LVO, beyindeki ana arterlerden birinin pıhtı ile tıkanması durumudur.

Erken Teşhis Tedavi Süresini Kısaltabilir

LVO, tüm felç vakalarının yaklaşık üçte birini oluşturmasına rağmen, felce bağlı sakatlıkların ve ölümlerin %95’inden sorumludur. Ancak hastalar, semptomların başlamasından sonraki birkaç saat içinde pıhtının manuel olarak çıkarıldığı trombektomi işlemine alınırsa iyileşme şansları önemli ölçüde artıyor.

Birleşik Krallık’ta trombektomi uygulayabilen yalnızca 24 hastane bulunuyor ve LVO, yalnızca beyin taramasıyla kesin olarak teşhis edilebiliyor. Bu nedenle birçok hasta önce genel bir hastaneye götürülüyor, ardından uzman bir merkeze sevk ediliyor. Ulusal denetim verilerine göre, 2022-23 döneminde bir hastanın ilk hastaneye girişinden trombektomi merkezine ulaşmasına kadar geçen süre ortalama üç saati buluyor.

East Anglia Ambulans Servisi NHS Vakfı (EEAST) ile yürütülen fizibilite çalışmasına katılan ileri seviye araştırma paramediği Larissa Prothero, “Ambulans ekipleri tarafından LVO felçlerinin erken teşhisi, hastaların doğrudan trombektomi yapabilen hastanelere yönlendirilmesini sağlayarak gereksiz gecikmeleri önleyebilir” dedi.

15 Dakikada Yüksek Doğrulukla Sonuç

Test, kandaki iki önemli molekülü tespit ediyor. Bunlardan ilki, pıhtı oluşumuyla ilişkili olan D-dimer proteini. İkincisi ise beyindeki kanamalarla bağlantılı GFAP proteini. Bu proteinin olmaması, felcin beyin kanaması kaynaklı olmadığını göstererek teşhisi netleştirebiliyor.

Önceki araştırmalar, testin LVO’yu 15 dakika içinde ve %90 doğrulukla tespit edebildiğini gösteriyor. UpFront Diagnostics CEO’su Gonzalo Ladreda, “Bu oran, ambulans ekiplerinin mevcut semptom kontrol yöntemlerine kıyasla iki kat daha fazla doğruluk sağlıyor” dedi.

Felç Derneği’nin araştırma bölümü başkanı Dr. Louise Flanagan ise erken teşhisin önemine dikkat çekerek, “Felcin teşhisi için 4 ila 6 saatlik bir pencere var, ancak ne kadar hızlı müdahale edilirse o kadar iyi. Ambulans ekipleri tarafından hızlıca uygulanabilecek bir test, hastanın doğru tedaviye daha erken ulaşmasını sağlayarak beyin hücrelerini koruyabilir ve sakatlık riskini azaltabilir” ifadelerini kullandı.