Birleşik Krallık hükümeti, yapay zekânın kullanımını düzenlemeye yönelik yasa teklifini en az bir yıl erteledi. Gecikmenin, daha kapsamlı bir yasa hazırlığı kapsamında gerçekleştiği belirtildi. The Guardian’ın haberine göre, Bilim, İnovasyon ve Teknoloji Bakanı Peter Kyle, güvenlik ve telif hakkı konularını da kapsayacak daha geniş kapsamlı bir yasa teklifini bir sonraki parlamento oturumuna sunmayı planlıyor.

Kapsamlı yasa tasarısı 2026’ya kaldı

Yasanın, Kral’ın bir sonraki konuşmasından önce hazır olmayacağı ifade ediliyor. Bu konuşmanın tarihi henüz netleşmemiş olsa da, bazı kaynaklara göre Mayıs 2026’da yapılması bekleniyor. Hükümetin düzenleme konusundaki gecikmesi, yapay zekâya dair mevcut denetimsizlik ortamının devam etmesi yönünde endişeleri artırıyor.

İşçi Partisi’nin ilk planı, göreve geldikten sonraki ilk aylarda büyük dil modellerine (örneğin ChatGPT) odaklanan, dar kapsamlı bir yasa çıkarmaktı. Bu yasa ile firmaların modellerini Birleşik Krallık Yapay Zekâ Güvenlik Enstitüsü’ne test edilmek üzere sunmaları zorunlu hale gelecekti. Ancak bu planlar, ABD’deki Trump yönetimiyle uyum sağlama isteği ve Birleşik Krallık’ın yapay zekâ yatırımları açısından cazibesini kaybetme kaygısıyla ertelendi.

Telif hakkı düzenlemeleri yasal pakete dâhil edilecek

Yeni yasa tasarısının, telif hakkı kurallarını da kapsaması planlanıyor. Hükümet kaynaklarına göre, teknoloji firmaları ve yaratıcı sektör temsilcileriyle yapılan görüşmeler sonucunda çeşitli çözüm önerileri gündeme geldi. Bu çalışmalar, mevcut veri yasa tasarısının onaylanmasının ardından hız kazanacak.

Ancak veri yasa tasarısı hâlihazırda Lordlar Kamarası ile hükümet arasında telif hakkı konusunda bir anlaşmazlığa yol açmış durumda. Tasarı, hak sahiplerinin aksi yönde talepte bulunmadığı sürece, yapay zekâ şirketlerinin telifli içerikleri modellerini eğitmek için kullanmalarına imkân tanıyor. Bu durum, Elton John, Paul McCartney ve Kate Bush gibi sanatçıların da destek verdiği yaratıcı sektörün sert tepkisine neden oldu.

Lordlar Kamarası, bu hafta yaptığı oylamada, yapay zekâ şirketlerinin eğitim verisi olarak telifli içerik kullanıp kullanmadığını açıklamasını zorunlu kılacak bir değişiklik önerisini destekledi. Hükümet ise geri adım atmamakta kararlı.

Hükümet eleştirilere rağmen kararlı

Peter Kyle, söz konusu değişikliklerin uygulama biçimi konusunda pişmanlık duyduğunu ifade etse de, hükümet telif hakkı meselesinin veri yasası kapsamında değil, ayrı bir yapay zekâ yasası ile ele alınması gerektiğini savunuyor. Hükümet, bu konuda ekonomik etki değerlendirmesi ve teknik raporlar yayımlama sözü verdi. Ayrıca Kyle, yapay zekâ ve telif hakkı üzerine partiler üstü bir parlamento çalışma grubu kurulacağını da duyurdu.

Film yönetmeni ve Lordlar Kamarası üyesi Beeban Kidron, hükümeti “yaratıcı endüstrileri yüzüstü bırakmakla” suçladı. Kidron, yaratıcı sektörün Birleşik Krallık ekonomisindeki önemine dikkat çekerek hükümetin tutumunu eleştirdi.

Kamuoyu düzenleme istiyor

Mart ayında Ada Lovelace Enstitüsü ve Alan Turing Enstitüsü tarafından yayımlanan bir ankete göre, Birleşik Krallık halkının %88’i, hükümetin ciddi risk taşıyan yapay zekâ ürünlerini durdurma yetkisine sahip olması gerektiğini düşünüyor. Katılımcıların %75’i ise yapay zekâ güvenliğinin özel şirketler yerine hükümet ya da düzenleyici kurumlar tarafından denetlenmesini istiyor.

Carnegie Endowment for International Peace uzmanı Scott Singer, Birleşik Krallık’ın ABD ve AB arasında bir denge kurmaya çalıştığını belirtti: “ABD gibi Birleşik Krallık da yeniliği engelleyebilecek sert düzenlemelerden kaçınmaya çalışıyor. Aynı zamanda tüketicilerin korunmasını da önemsiyor.”