Birleşik Krallık hükümeti, güneş ışığını engelleyerek yeryüzünü soğutmayı amaçlayan jeomühendislik teknolojilerini araştırmak üzere açık hava deneylerine başlayacağını açıkladı.

The Guardian’ın haberine göre, Advanced Research and Invention Agency (Aria) adlı kamu kurumu tarafından yürütülecek olan ve 50 milyon sterlinlik bütçeyle desteklenen bu program, söz konusu teknolojilerin potansiyelini değerlendirmek amacıyla “kritik” veriler sağlayacak. Deneylerin küçük çaplı olacağı ve sıkı şekilde denetleneceği belirtildi.

Aria’nın desteklediği programla birlikte, Ulusal Çevresel Araştırma Konseyi (NERC) tarafından duyurulan ve güneş mühendisliğinin etkilerini modelleme ve mevcut veriler üzerinden incelemeyi amaçlayan 10 milyon sterlinlik ayrı bir araştırma daha başlatıldı. Bu yatırımlar, Birleşik Krallık’ı dünyada bu alandaki en büyük araştırma destekçilerinden biri konumuna getiriyor.

Güneş Mühendisliği ve Tartışmalar

Güneş radyasyonu yönetimi (SRM) olarak da bilinen bu yöntemler, atmosferde yansıtıcı partiküller kullanmak ya da deniz suyunu bulutlara püskürterek bulutların parlaklığını artırmak gibi yollarla güneş ışınlarının bir kısmını yeryüzüne ulaşmadan geri yansıtmayı hedefliyor. Bu şekilde, yüzey sıcaklıklarının geçici olarak düşürülmesi ve iklim krizinin etkilerinin hafifletilmesi amaçlanıyor.

Ancak bazı uzmanlar bu yöntemlerin ciddi yan etkileri olabileceği uyarısında bulunuyor. Özellikle tarım için hayati önemdeki yağış düzenlerinin bozulabileceği, ayrıca bu tür müdahalelerin, fosil yakıt kullanımını azaltmaya yönelik asıl çabalardan dikkati dağıtabileceği ifade ediliyor.

Jeomühendislik planları geçmişte de kamuoyu tepkisi nedeniyle iptal edilmişti. Aria programının başında bulunan Prof. Mark Symes, dünyanın ısınma eğrisinin, önemli iklim eşiklerinin aşılmasını mümkün kıldığına dikkat çekerek, “Gerçek dünyadan elde edilecek fiziksel verilerin büyük ölçüde eksik olduğunu gördük,” dedi. Modellemelerin ve laboratuvar çalışmalarının önemli olduğunu ancak sınırlı veri sunduğunu vurguladı.

Deneyler Öncesi Değerlendirme ve Toplum Katılımı

Prof. Symes, yürütülecek deneylerde toksik madde kullanılmayacağını, çevresel etki değerlendirmelerinin kamuoyuyla paylaşılacağını ve yerel toplulukların görüşlerinin alınacağını belirtti. Aria’nın desteklediği projelerin detaylarının önümüzdeki haftalarda açıklanması bekleniyor.

Öte yandan bazı önde gelen bilim insanları, Aria’nın bu programını “emisyonları azaltma çabalarından tehlikeli bir sapma” olarak nitelendirdi ve SRM teknolojilerini “akıl dışı” ve “kanseri aspirinle tedavi etmeye çalışmaya benzer” sözleriyle eleştirdi.

Bilgisayar modellemeleri, mevcut veriler ve doğal örnekler üzerinden yürütülecek olan NERC’in 10 milyon sterlinlik ayrı programında ise yeni açık hava deneyi yapılmayacağı belirtildi. Bu çalışmada, geçmiş volkanik patlamalar ve deniz taşımacılığı emisyonlarındaki değişim gibi olaylardan elde edilen veriler temel alınacak.